35-lecie samorządu terytorialnego w Polsce

Foto: Zasoby UM,

27 maja 2025 roku przypada 35. rocznica pierwszych w pełni demokratycznych wyborów samorządowych w Polsce, które odbyły się 27 maja 1990 roku.

Był to przełomowy moment w historii III Rzeczypospolitej i symboliczny początek odbudowy samorządności lokalnej po dziesięcioleciach centralizacji władzy. Ustawa z 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym wprowadziła gminy jako podstawową jednostkę podziału terytorialnego kraju, dając wspólnotom lokalnym rzeczywistą władzę i odpowiedzialność za kształtowanie własnych spraw. Reforma ta była jedną z najważniejszych zdobyczy demokratycznej transformacji po 1989 roku.

Od tamtej pory polski samorząd przeszedł znaczną ewolucję. W 1999 roku wprowadzono trójstopniowy podział administracyjny, gdzie obok gmin pojawiły się powiaty i województwa samorządowe. Samorządy zyskały szeroki zakres kompetencji w dziedzinie edukacji, ochrony zdrowia, transportu publicznego, planowania przestrzennego, gospodarki komunalnej i wielu innych. Dziś, po 35 latach, samorząd terytorialny jest trwałym fundamentem demokracji lokalnej, partnerem administracji rządowej, a także istotnym aktorem w rozwoju regionalnym i integracji europejskiej. Rocznica ta stanowi doskonałą okazję do refleksji nad dorobkiem samorządności w Polsce, wyzwaniami, z jakimi mierzą się wspólnoty lokalne, oraz przyszłością decentralizacji i partycypacji obywatelskiej.

Z okazji 35-lecia samorządu terytorialnego pragniemy złożyć podziękowania wszystkim osobom zaangażowanym w rozwój wspólnot lokalnych: radnym, wójtom, burmistrzom, prezydentom miast, pracownikom administracji samorządowej oraz mieszkańcom, którzy aktywnie uczestniczą w życiu lokalnym.